Het belang van aarding

Bij renovatiewerken aan je elektrische installatie is de kans groot dat je het woord aarding zal horen vallen. Het principe is, zoals velen al weten, simpel. Op een defect toestel of stopcontact kan er stroomverlies zitten. Die stroom zoekt steeds de weg van de minste weerstand, dat kan een object zijn maar ook een persoon. De aarding zorgt ervoor dat deze spanning naar de bodem wordt afgevoerd. Een goede aarding is dus de basis van een veilige elektrische installatie. 

Wat is aarding?

Het principe

Aarding zorgt ervoor dat elektriciteit bij een defect veilig naar de grond vloeit, in plaats van via mensen of metalen onderdelen. Zo voorkom je een elektrische schok als er iets misgaat met een toestel of leiding. Daarom worden aanraakbare metalen delen verbonden met een geelgroene aardingsdraad die via de verdeelkast naar een aardpin of aardingslus in de grond loopt.

Het principe van de werking van een aarding is eenvoudig. Wanneer je een geleider verbindt met een referentie, dan krijgt de geleider hetzelfde potentiaal als de referentie. De grond (aarde) heeft nul als potentiaal, dus gebruiken we die als referentie. Wanneer we dus de geleiders verbinden met de grond, zal het spanningsverschil tussen beide weggenomen worden. Een goede aarding biedt een minimale elektrische weerstand naar de aarde.

Wat aarden?

In je woning moeten volgende delen geaard zijn:

• alle stopcontacten;
• alle verlichtingspunten;
• alle metalen onderdelen van
• het gebouw die je rechtstreeks aan kunt raken (je hoeft dus niet onmiddellijk het pleister­ werk te verwijderen om een verborgen metalen steunbalk te aarden);
• alle metalen leidingen;
• alle vreemde geleidende delen in de badkamer (water- en gasleidingen, badkuip, douchevloer ...).

Wat met installaties voor hernieuwbare energie?

Installaties voor hernieuwbare energie zoals zonnepanelen, omvormers, thuisbatterijen en warmtepompen brengen specifieke vereisten met zich mee op vlak van aarding. Het AREI verplicht dat alle metalen delen die bij normaal gebruik kunnen worden aangeraakt, alsook alle onderdelen die bij een defect onder spanning kunnen komen te staan, correct worden geaard.

Bij zonnepanelen betekent dit dat de montagestructuur, metalen kaders en het omhulsel van de omvormer aangesloten moeten zijn op de beschermingsgeleider. De omvormer zelf moet bovendien aangesloten worden op een eigen differentieelschakelaar van 30 mA, tenzij anders voorgeschreven door de fabrikant.

Ook warmtepompen, die meestal een groot elektrisch vermogen verbruiken, moeten volgens het AREI met een aangepaste aardgeleider (min. 6 mm² of meer afhankelijk van de sectie van de voedingskabel) aangesloten zijn op de hoofdaardingsklem. Voor deze installaties gelden dus dezelfde eisen op vlak van equipotentiale verbindingen als voor andere toestellen in de woning.

Onderdelen

Aardingslus

Volgens het AREI moet een nieuwbouw­woning geaard zijn met een aardingslus. Dit is een geleider - van blank of verlood koper, of bestaande uit samengeslagen draden van halfsoepel koper)  uit één stuk die onder de fundering is aangebracht. De lus moet minstens 60 cm onder het maaiveld zitten.

Breng de aardingslus aan op de bodem van de funderingssleuf, onder de buitenmuren van het gebouw. Graaf ze in en houd ze op haar plaats met stukken koperdraad. De lus moet rechtstreeks contact maken met de aarde, ze mag echter geen contact maken met de fundering. Bedek ze daarom met aarde. Waar de twee uiteinden bovenkomen, breng je een pvc-buis aan.

Aardingspinnen

Bij verbouwingen aan een bestaande woning is het uiteraard niet mogelijk een aardingslus onder de fundering te plaatsen. In dat geval zorg je voor een aarding met behulp van aardings­pinnen. Dit zijn koperen of gegalvaniseerde staven die je in de grond moet kloppen. Afhankelijk van de bodem­samenstelling kan het zijn dat je deze pinnen twee tot zelfs drie meter diep moet slaan.

Je kan ook meerdere staven, verspreid, in de grond drijven en met elkaar verbinden om de aardingsweerstand te doen dalen. De staven worden met elkaar, en met de aardingsonderbreker verbonden door middel van een geelgroene geïsoleerde geleider met een minimale sectie van 16 mm².

Aardingsonderbreker

De geleidingsdraad, die van de aardingslus of van de aardings­staven komt, moet aangesloten worden op een aardingsonder­breker of scheidingsstrip. Die moet steeds vlot toegankelijk zijn om de aardingsweerstand te kunnen opmeten. Hij mag enkel met behulp van gereedschap onderbroken kunnen worden.

Let op
Ook bij oudere woningen, van voor 1981, moeten stopcontacten en leidingen die deel uitmaken van nieuwe of gewijzigde kringen voldoen aan de huidige aardingsvereisten.

Hoofdaardingsklem

De hoofdaardingsklem zit vlak boven de aardingsonderbreker. Van daaruit vertrekt de hoofd­geleider naar de verdeelkast. Daar wordt die aangesloten op de hoofdaardingsstrook. De hoofdgeleider moet een doorsnede hebben van 16 mm². Ook de aansluitingen op de (aanraakbare) metalen structuren van de woning en de metalen gas- en waterleidingen vertrekken hier.

Equipotentiale verbindingen

Niet enkel de elektrische contactpunten en toestellen worden geaard. Ook goede geleiders in de woning, zoals chauffagebuizen, worden verbonden met de aardgeleider via equipotentiaalverbindingen.

De hoofdequipotentiale verbinding verbindt de hoofd­aardingsklem met de vreemde geleidende delen (zoals metalen structuren, gas- en water­leidingen), zodat er geen onder­linge spanning kan opgebouwd worden tussen die delen.

Gebruik hiervoor een geelgroene geleider met een doorsnede van 6 mm². Klem die met het afgestripte uiteinde tegen de delen. Voor leidingen bestaan er speciale klemmen om de geleiders te klemmen. Let er wel op dat je contact maakt met de het metaal van de buizen. Verwijder dus eventueel de verflaag.

De bijkomende equipotentiale verbindingen zijn nodig om in de badkamers en doucheruimten alle vreemde geleidende delen en massa's ononderbroken met elkaar en met de bescherm­geleider te verbinden - dit met een geelgroene geleider van minimaal 4 mm².

Aarding controleren

De spreidingsweerstand van de aarding moet gecontroleerd worden vóór de elektrische installatie in gebruik wordt genomen. De meting bepaalt of de verbinding met de aarde voldoende geleiding biedt.

Waarde < 30 Ω

Het credo luidde tot voor kort: is de spreidingsweerstand kleiner dan 30 Ω, dan zit je safe. Eén algemene aardlekschakelaar van Δ300 mA en één aardlek­schakelaar van Δ30 mA voor de vochtige kringen zullen volstaan om gekeurd te raken.

Dit blijft belangrijk, maar je bent niet langer vrijgesteld van bijkomende beveiligingen. Sinds 1 juni 2023 is een aardlekschakelaar van maximum 30 mA verplicht voor alle stroombanen met stopcontacten, verlichting en vaste toestellen, zelfs bij een waarde onder de 30 Ω. De algemene aardlekschakelaar van 300 mA blijft wél verplicht als hoofdbeveiliging.

30 Ω < waarde < 100 Ω

Bij waarden tussen 30 en 100 Ω gelden dezelfde verplichtingen: alle eindstroombanen moeten met 30 mA beschermd zijn. Extra aandacht moet gaan naar een goede verdeling van kringen over meerdere aardlekschakelaars, om hinder bij een uitschakeling te beperken.

100 Ω < waarde

Een spreidingsweerstand hoger dan 100 Ω wordt als onveilig en niet conform beschouwd. In dat geval zal de installatie niet goedgekeurd worden.

Laat je installatie dus vooraf testen door een vakman. Zo voorkom je onaangename verrassingen tijdens de keuring.