In deze aflevering maken we een houten moestuinbak met extra opbergruimte.
In deel 1 van deze aflevering van de moestuinbak tonen we hoe je aan de slag moet om de kast te maken. In deel 2 volgt de afwerking.
Hoe bepaal je de afmetingen van de bak? Je vindt alles terug in ons Dobbitbouwplan, maar je moet vooral kijken naar een ideale werkhoogte, en rekening houden met de grootte van de vuilnisbak die je in de kast wil opbergen.
Zo, de grote werken in onze droomtuin zijn achter de rug. We hebben nog enkele praktische problemen, en dat is het vuilnis en eventueel bergruimte. Wel, wij hebben hier een moestuinkast gemaakt, ideale hoogte om te werken en in onze berging hebben we dus twee lades waar we wat gereedschap in kwijt kunnen, en aan de andere kant kunnen we hier ons vuilnis in kwijt. En hoe we dat juist aanpakken, zie je in deze aflevering.
Hoe bepaal je de afmetingen van de bak? Je vindt alles terug in ons Dobbitbouwplan, maar je moet vooral kijken naar een ideale werkhoogte, en rekening houden met de grootte van de vuilnisbak die je in de kast wil opbergen.
Voor de klus gebruiken we enerzijds multiplex, die maakt dat de kast stevig is, en voor de afwerking aan de buitenkant geïmpregneerd hout, dat beter bestand is tegen de weersomstandigheden.
Eerst eens kijken om de basis van de kast te maken, dit gebeurt met het multiplex.
En zoals altijd komt een zaagplan van pas. Wat ben je daar nu precies mee? Je zet op schaal alle maten van je werkstuk over op papier, alsof je al houten werkstukken gaat inpassen op je te verzagen plaatmateriaal. Zo heb je het minst verlies aan hout wanneer je het wil uitzagen.
Een werkstuk maken uit hout? Zet dan altijd de mooiste kant aan de zichtbare kant. Hier speelt het nu wel geen rol, omdat het multiplex toch aan de binnenkant zit. Om alle stukken uit elkaar te houden, zetten we hier paringstekens.
De rugplaat schroeven we aan elkaar met de zijplaten, telkens met wat houtlijm. Om precies in het midden van de kopse kant te kunnen schroeven, tekenen we een hulplijn. De kopse kant meet 15 mm, dus onze hulplijn komt uit op 7,5 mm.
Schroeven zo dicht op de rand? Boor dan even voor! En eindig op een 4tal cm van de hoek, zo krijg je geen barsten of versplintering van de rand tijdens het schroeven.
Voor de montage wil je in een haakse hoek kunnen werken. Ons werktafelhulpstuk met opstaande rand in 90° graden komt daarbij van pas: je kan er je werkstukken haaks in vast klemmen.
Aan de rand breng je wat houtlijm aan, schuif de platen tegen elkaar, en hou alles bijeen met een lijmklem. De gaten zijn al voorgeboord, dus nu hoef je nog enkel te schroeven.
En dan volgt nog de tweede zijplaat om te monteren. Opnieuw houtlijm aanbrengen, goed tegen elkaar klemmen, en schroeven maar.
Een frontpaneel volgt nog om te monteren. Pas al even in elkaar, en teken af waar je moet voorboren: dit is opnieuw de helft van de dikte van een plaat.
Boor enkel voor in de eerste plaat. Je ziet trouwens bij het uitkomen van de boor hoe makkelijk het multiplex al begint te versplinteren. Voorboren is dus zeker geen overbodige luxe.
En dan geldt opnieuw: houtlijm aanbrengen, de panelen tegen elkaar klemmen en schroeven.
Er komt een regel in te liggen, opdat die steun krijgt, plaatsen we voorlopig een paneel achteraan, zodat hij erop kan rusten.
Voor de montage van deze plaat, teken je opnieuw af.
Bij het voorboren wil je enkel de diepte van de eerste plaat voorboren. Mocht je ook de tweede plaat voorboren, dan zal de schroef minder grip hebben. Gebruik dus wat tape om de boordiepte over te zetten.
Eens alles is afgetekend, kan je in serie gaan werken, dat werkt vlugger.
Een tussenschot deelt de kast in twee. Die moet precies in het midden uitkomen, en je kan dat heel eenvoudig uitrekenen. Schuif de plaat tegen een wand, en meet van de binnenmaat op. Als je die maat door twee deelt, weet je de precieze maat waar het tussenschot moet komen.
Duid de maat aan, en zet over met je winkelhaak. Teken af waar je kan voorboren. Je zit hier opnieuw met een blinde wand, duid de boordiepte dus aan met wat tape.
Vergeet geen houtlijm aan te brengen. Overdrijf ook nooit met houtlijm, dan heb je minder of zelfs geen overtollige lijm die je moet opkuisen.
De kast begint al aardig vorm te krijgen. Pas er het laatste binnenpaneel in. Bij precieze maten moet alles perfect ineen passen, maar het kan altijd gebeuren dat het hout wat spant indien er te weinig speling is. Met wat zachte tikken van de hamer kan je eventueel wat forceren.
Teken opnieuw de lijnen af waar je moet schroeven.
Werk gedisciplineerd en teken altijd haaks de lijn af bij een blinde verbinding. Dan riskeer je niet nét naast de kopse kant van de onderste plaat uit te komen met je schroeven.
Hier is nog vlug een lijmklem geplaatst, zodat de platen mooi tegen elkaar uitgelijnd zitten. En dan is het opnieuw schroeven.
De behuizing aan de buitenkant wordt afgewerkt met geïmpregneerd hout. De latten zijn lang genoeg, dus dat geeft ons bij het verzagen wat speling om mogelijke imperfecties of noten in het hout eruit te laten. En zeker zwarte noten moet je altijd vermijden, die gaan met tijd uitvallen en dan zit je met een gat in je hout.
De latten zaag je af met een rugzaag, de verstevigde rug maakt dat je zaagblad minder heen en weer trilt tijdens het zagen, waardoor je beter een rechte zaagsnede creëert.
Eens al je latten op maat gezaagd zijn, kan je gaan monteren.
Verdeel de lijm met een kwast, zodat je een film aanlegt, en je geen dikke smurrie vol overtollige lijm hebt.
Om het multiplex beter te beschermen, geef je het nog vlug een vernis mee zodat het beter bestand is tegen de weersomstandigheden.
Je zou de latten kunnen schroeven, maar dan zie je wel de schroefkoppen zitten, of moet je nog werk stoppen in het doen verzinken van de schroefkop. Om dat te vermijden kitten we het hout aan de wand van de kast, en fixeren we met nagels zonder kop. Dat valt veel minder op. Om de juiste afstand tussen elke lat te bewaren kaleer je elke lat uit.
De latten staan dus met wat speling van elkaar verwijderd zodat het hout makkelijker kan uitdrogen nadat het heeft geregend.
De kast is nu aan de twee zijkanten bekleed met de geïmpregneerde latten. De rugzijde hoeft niet, die komt toch later tegen de muur te staan na plaatsing op het terras.
Het is nu tijd om de deuren van de kast te gaan maken.
De regels lopen aan boven- en onderzijde door, zodat er geen kopse kanten zijn die makkelijker vocht kunnen opzuigen.
Tijd om de delen van het kader uit te zagen, om de stukken uit elkaar te weten, markeer je opnieuw met paringstekens.
Deuvels zorgen voor de verbinding tussen de latten. Gewoon kwestie van telkens voor te boren tot op de juiste diepte, en in elk boorgat houtlijm aan te brengen. Ons deuvelhulpstuk halen we erbij en de diepte kleven we af op onze boor met wat tape. Hoe je die maakt, vind je terug op onze website.
Dankzij het zijdelingse boorgat van ons deuvelhulpstuk, kan je de gemarkeerde lijn opzoeken die daarnet is afgetekend. Het hulpstuk laat ons toe haaks te boren, en dat is wel belangrijk voor een correcte verbinding: mocht je schuin boren, gaan je deuvels er ook schuin in zitten, waardoor je werkstuk schots en scheef zal staan.
Wil je weten hoe je zo’n deuvelhulpstuk maakt? Het filmpje vind je alvast terug op onze website.
Alle regels van het kader zijn klaar, maar om het kader nog wat extra stevigheid te geven, komt er nog een schuine regel in.
Vergeet niet in elk boorgat een klein beetje houtlijm aan te brengen.
De deuvels geef je best een tikje met de bankhamer, dat bevestigt makkelijker dan dat je ze er handmatig moet gaan induwen.
Het ganse kader in elkaar fixeren, ook dan mag je wat gaan timmeren, maar gebruik dan zeker een stuk resthout zodat je het kader niet beschadigt.
Het kader vullen we nu op met dwarse latten. Om alles mooi haaks te verbinden, spieën we alles op.
Gewoon even wat blokjes schroeven, en dan spieën inslaan met de hamer. Zo dwing je de ganse constructie zich vast te zetten in de haakse hoek van ons werkblad. Die is immers zo gemaakt met een opstaande rand in 90° graden.
Zaag het hout op maat af.
De delen worden aan elkaar verlijmd, en met nagels zonder kop finaal aan elkaar bevestigd. Klemmen tijdens het droogproces van de lijm is dus niet nodig, de nagels zorgen voor voldoende drukkracht.
Eenmaal de eerste kastdeur af is, kan je de spieën er terug uit slaan, en maak je de tweede kastdeur.
Het corpus van ons werkstuk is hiermee af. Het is nu zaak om er een echte moestuinbak van te maken. Wil je weten hoe we die klus aanpakken? Volg dan zeker hoe we alles afwerken in de volgende aflevering.
Een moestuinbak met opbergruimte. In de vorige aflevering kon je al zien hoe we de kast maakten. In deel twee kan je nu zien hoe de kast wordt afgewerkt.
Als de twee deuren af zijn, kan de bak zelf worden opgebouwd. Er worden dus 2 lades voorzien, en ernaast komt een ruimte waarin je een vuilnisbak in kan opbergen.
Om de reeds gezaagde onderdelen uit elkaar te houden, raak je nooit de kluts kwijt als je paringstekens aanbrengt.
Zo’n bak schroef je via de achterste plaat langs de zijdes en de onderkant. Teken daarvoor de helft van de dikte van een plaat af, zodat je een richtlijn hebt om te schroeven.
Eens alle gaten zijn geschroefd, kan je alles opnieuw tegen de haakse hoek van de werktafel positioneren. Breng eerst houtlijm aan. Opduwen met spieën kan, maar om wat sneller te werken volstaan lijmklemmen evenzeer. En dan kan je aan het schroeven beginnen.
De bak komt buiten te staan, dus eigenlijk zou je best met inoxschroeven werken. Er zijn echter veel schroeven nodig, en inoxschroeven zijn nu ook niet de goedkoopste, en aangezien de bakken toch in de kast worden ingewerkt, kan je dus evengoed met verzinkte - of zelfs gewone - schroeven aan de slag.
Tijd om het grondpaneel te bevestigen. Dat doe je net als het voorgaande: lijm aanbrengen, en opnieuw schroeven maar. Het multiplex is bovendien zacht genoeg om de kop van de schroef in het hout te laten trekken. Je hebt zo geen extra werk met de soevereinboor om de schroeven te laten verzinken.
De bak krijgt vooraan nog een rand met houten blokjes. Teken af, en zaag het hout op maat af. Maak er meteen ook voor de tweede bak.
Elk lat monteer je met 4 schroeven. De boorgaten hoef je nu niet heel precies afmeten, leg gewoon de latten naast elkaar, en verdeel op het zicht in gelijkmatige stukken.
Voor de montage gebruik je opnieuw houtlijm. Ook al gezien dat je verschillende soorten hebt? In ons geval gebruiken we houtlijm Express, die bereikt na 5 minuten al zijn beginsterkte, waardoor je vlugger kan doorwerken. De lijm kan je gebruiken om alle soorten hout, houtcomposieten en zelfs laminaat te verlijmen.
Eens de latten aan de bak gefixeerd zijn, maak je nog eens extra boorgaten aan de voorkant. Daarna kan je er het frontpaneel aan verlijmen. En via de binnenkant mag je dan de delen met elkaar definitief vast schroeven. Hierdoor zie je geen schroeven aan de buitenkant zitten. Het is de bedoeling om twee van dergelijke bakken te maken.
Waar de vuilnisbak komt te staan, voorzien we ook nog een lade. Die is identiek aan de vorige lades, alleen veel kleiner in hoogte.
Hier gebruiken we ons eigen gemaakt klemhulpstuk om de panelen in een hoek van 90° te dwingen. Zo moeilijk is dat niet te maken! Wil je het zelf eens proberen? Dit hulpstuk maken we alvast in de Tooldokter, schrijf je alvast in op onze nieuwsbrief en blijf automatisch op de hoogte van al onze afleveringen.
Vergeet ook hier niet telkens houtlijm aan te brengen, en de gehele constructie af te werken met de opstaande randen. Eenmaal het frontpaneel is bevestigd, kunnen de lades in de kast met ladegeleiders worden ingewerkt.

Wanneer je die aanschaft, krijg je belangrijke info meegeleverd: de lengte, hoeveel gewicht ze kunnen dragen, en hoeveel speling je aan de geleider kan geven, wat hier neerkomt op een hoogte van 16 mm.
In ons bouwplan is er sowieso al een speling van 10 mm voorzien, opgeteld met die 16 mm, geeft dit 26 mm. De geleider komt dus 26 mm hoog van de onderplaat.
De geleider bestaat uit twee delen. Monteer het basisdeel aan de onderkant van je lade. Waar de boorgaten moeten zitten, priem je even voor. Hierdoor gaan de meegeleverde schroeven van de geleiders zich vlugger vast bijten in het hout.
We gaan nu wat in serie voort werken. Monteer aan alle lades dus het eerste basisdeel van de geleiders, aan beide zijden van de lade. Zorg dat je de geleider goed opduwt tegen de randen van de bak, zodat hij mooi aangesloten zit, de lade mag niet gaan klemmen in de kast uiteraard. Eens alle basisgeleiders zijn gemonteerd, is het tijd om de resterende geleiders in de kast zelf te gaan ophangen.
Met een stuk resthout duw je de geleider op de juiste hoogte. Doordat de geleider hier vooraan en achteraan echter een kromming heeft, komt de hoogte niet juist uit. Ook dat maakt deel uit van het klussen: je afvragen waarom iets niet klopt, en er een oplossing voor vinden. Door het resthout een stuk in te korten, is het antwoord al vlug gevonden.
Controleer ook hier of de geleider wel hoog genoeg uitkomt. Op ons bouwplan is een speling van 10 mm voorzien, hier komt het echter uit op 6 mm. Door er een stukje resthout onder te duwen, komen we alsnog aan die 10 mm.
De speling tussen twee lades moet nog hoger zijn, dus komt er nog een extra lat tussen. Priem voor, en schroef opnieuw vast.
De proef op de som: even controleren of de lades wel makkelijk inschuiven of niet.
De kastdeuren zijn nog wat ruw, schuur de gezaagde randen nog even op. Dat geeft een beter afgewerkt resultaat.
Een deur moet open en dicht kunnen, en dit dankzij scharnieren. Tijd om ze te bevestigen.
Ook om de deur te bevestigen, duw je ze op de juiste hoogte met wat resthout. Teken af waar de scharnieren uitkomen. Priem de schroefgaten voor, en schroef vast.
Even controleren of de kast mooi sluit, en dan kan je de rest vastschroeven. Herhaal nogmaals voor de andere kastdeur.
Een kast die niet dicht kan, is niet praktisch. We bevestigen hier een magnetisch slot. Die heeft twee openingen, waarlangs je twee schroefjes in kan fixeren. Waar komt het metalen plaatje aan de binnenkant van de deur? Kleine truc: laat de metalen clip aan het slot hangen, markeer met viltstift, en duw de kastdeur goed dicht. De afmetingen van het slot zullen zich overgezet hebben. Zo weet je waar je de metalen clip vervolgens kan schroeven. Herhaal het ganse procédé nogmaals voor de tweede kastdeur.
Onze moestuinbak krijgt al goed vorm. De bak krijgt bovenaan nog een rand in geïmpregneerd hout mee, zodat hemelwater niet kan doordringen in het multiplex. Voor een mooie afwerking, zaag je het kader in verstek uit.
Hoe begin je daaraan? Leg een korte en lange zijde naast elkaar. Teken af hoe ze in verstek moeten uitkomen. Zaag beide uit. Geef aan binnen- en buitenzijde evenveel speling. De speling is hier 15 mm, breng dit dus over aan de andere kant. Kijk waar de deur uitkomt, en verspring dan 15 mm verder. Vanaf dit punt kan je dan opnieuw in verstek gaan zagen. En herhaal dit voor alle planken van het kader.
Voor de montage bekom je opnieuw hetzelfde: houtlijm aanbrengen, en in dit geval gaan we niet schroeven maar fixeren met nagels. De kopse kanten van het multiplex zijn hier breed genoeg om in te timmeren.
Onze kast is bijna klaar, maar we kijken best nog voor handvaten. Twee blokjes resthout doen dienst. Teken de contouren van het blokje af. Boor helemaal doorheen de kast. Herhaal voor je tweede handvat. Nu kan je aan de binnenkant de schroeven inzetten, en van binnenuit het handvat gaan schroeven. Op die manier krijg je aan de buitenkant een mooie blinde verbinding, want je ziet geen schroefkop zitten.
De bak komt buiten te staan. Plaats er wat voetjes onder. Zo komt het werkstuk van de grond te staan en loopt het minder risico om water op te zuigen.
Het werk aan de moestuinbak in ons atelier zit erop. Tijd om hem in de droomtuin te zetten. Nog enkel een folie bevestigen, en met de geschikte potgrond vul je het moestuingedeelte op. Je hebt nu dus niet alleen een mooie moestuinbak waarin je prettig kan werken door de aangename hoogte, maar je kan er meteen ook al je spullen in kwijt, en er is zelfs plaats om er je vuilnis in op te bergen. Handig toch?